«ΤΟ ΧΙΟΥΜΟΡ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΒΟΤΑΝΟ ΠΟΥ ΘΕΡΑΠΕΥΕΙ ΤΗΝ ΑΝΗΜΠΟΡΙΑ ΜΑΣ!»

Θεωρώ πως η σκηνοθεσία είναι το Α και το Ω σε μια παράσταση. Πως λειτουργείς σα σκηνοθέτης; Έχεις το ρόλο του δασκάλου, τους μεταδίδεις τον προβληματισμό και την οπτική σου για το εκάστοτε έργο; Κάτι άλλο;
Δεν υπάρχουν μέτρα και σταθμά σε μια λειτουργία τόσο σύνθετη. Και κατ’ αρχάς να ξεκινήσω δηλώνοντας πως το βασικό και αρχικό μου μέλημα είναι να δημιουργηθεί ομάδα. Είμαι άνθρωπος της ομάδας. Δάσκαλος δεν ξέρω αν πρέπει να είμαι, προσωπικά μου ακούγεται κάπως αλαζονικό κάτι τέτοιο. Επομένως, όταν παίρνω την απόφαση να σκηνοθετήσω ένα έργο πρώτα από όλα θα πρέπει να με διεγείρει το ίδιο το έργο σαν κείμενο και δεύτερον να έχω τους συνεργάτες εκείνους με τους οποίους θα μπορώ να συνταξιδέψω. Διότι η γέννηση μιας θεατρικής παράστασης είναι ένα ταξίδι... αναψυχής, αν θέλετε. Σαφώς έχω πάντα κάτι στο μυαλό μου, όταν ξεκινάω, αλλά ότι κι αν έχω σκεφτεί είναι υπό αίρεση. Η οπτική η δική μου και των υπόλοιπων συντελεστών μιας παράστασης διαμορφώνουν το τελικό αποτέλεσμα. Και θα πρέπει να σας πω πως, πολλές φορές το ταξίδι αυτό, εκπλήσσει ως προς τον τελικό προορισμό του. Εκεί βρίσκεται και η γοητεία της σκηνοθεσίας εν γένει…

Το«FIT» μιλάει για τη μοναξιά, για την έλλειψη επικοινωνίας, για τον έρωτα, για την ατομική και κοινωνική ευθύνη κ.ά. Πόσο κοντά είναι στη σημερινή ελληνική πραγματικότητα, αντιλήψεις και συμπεριφορές;

Η παράσταση βρίσκεται σε απόλυτο συντονισμό με την σημερινή ελληνική πραγματικότητα. Ειδικά η προσωπική και συλλογική / κοινωνική ευθύνη που θίγετε, φρονώ ότι όχι μόνο είναι επίκαιρη, αλλά και επιτακτικά αναγκαία, πια, συνθήκη. Πάσχει η ελληνική κοινωνία από ανευθυνότητα. Πάσχει από έλλειψη παιδείας, κριτικής σκέψης ενώ αποφεύγει την οποιασδήποτε μορφής αυτοκριτικής. Η κατάσταση στην οποία έχουμε περιέλθει ως χώρα, δεν είναι ανεξάρτητη από εμάς. Έχουμε κι εμείς συμμετοχή στα πράγματα, οπότε, αυτονόητα, μας αναλογεί και κάποιο μερίδιο ευθύνης. Ήρθε λοιπόν η ώρα να την αναλάβουμε. Ο Σίλβερ μέσα από ένα κυρίως κωμικό πρίσμα, απογυμνώνει την ανθρώπινη προσωπικότητα από τις μάσκες της. Ο απόλυτα μόνος κληρονόμος, η αλκοολική μάνα, ο «ξύλινος» ερωτευμένος πατριός και ο όμορφος φιλόδοξος ηθοποιός δοκιμάζουν τα όριά τους και συνθέτουν ένα γαϊτανάκι προσωπικοτήτων που αγωνίζονται για το ίδιο πράγμα: το σπάσιμο των αλυσίδων της αποξένωσης. Οι ήρωες αναζητούν την αγάπη και μέσα από το πάζλ της αλλόκοτης καθημερινότητάς τους, ανακαλύπτουν την αλληλοαποδοχή και το σεβασμό. Προσφέρουν δηλαδή, για πρώτη φορά σε έργο που σκηνοθετώ, μια πηγαία αίσθηση αισιοδοξίας, που φρονώ ότι την έχουμε πολύ ανάγκη σήμερα.

Έχετε υιοθετήσει στην παράσταση μια χιουμοριστική ματιά, πότε σατυρική και πότε πιο κυνική .Θεωρείτε ότι μεγάλα και σοβαρά πράγματα λέγονται καλύτερα με χιουμοριστικό τρόπο;

Ναι, απόλυτα. Το χιούμορ για μένα είναι το βότανο που θεραπεύει την ανημπόρια μας. Είναι πραγματικά εντυπωσιακός ο τρόπος με τον οποίο ο Νίκι Σίλβερ οδηγεί με ευαισθησία και αγάπη τους ήρωές του σε ένα defacto, αποκαλυπτικό ξεγύμνωμά τους. Και αυτό μετατρέπει τους χαρακτήρες του FITσε απόλυτα αληθινούς ανθρώπους. ΟHIV, το αλκοόλ, η αποξένωση και η μοναξιά, ο έρωτας, η μητρική αγάπη, οι χίμαιρες του παρελθόντος, όλα όσα μας απασχολούν, πέφτουν στο πάτωμα κάνοντας εκκωφαντικό θόρυβο και απαιτούν από τους ήρωες να τα αντιμετωπίσουν, ή να σβήσουν.

Ο δημιουργικά χαμένος χρόνος είναι στοιχείο της παιδικής ηλικίας. Ως προσωπικότητα έχετε στοιχεία της αθωότητας εκείνης της περιόδου; Έχετε διατηρήσει την παιδικότητά σας ως ένα βαθμό;

Το να διατηρείς την παιδικότητά σου στο σημερινό απάνθρωπο περιβάλλον που ζούμε, είναι μέχρι και κατάκτηση. Υπό την έννοια του ενθουσιασμού, της δίψας για διαρκή μάθηση, αλλά και ως τρόπου προσέγγισης των ανθρώπων, η παιδικότητα προσαρμοσμένη σε ένα ενήλικο πρίσμα, μπορεί να είναι μέχρι και τρόπος ζωής. Όσο μπορώ και μου επιτρέπεται, προσπαθώ να διατηρήσω αυτά τα συστατικά στη ζωή μου.

Τα τελευταία χρόνια γίνονται όλο και περισσότερες παραγωγές θεατρικές. Αυτό είναι σίγουρα θετικό, αντίστοιχα έχει βοηθήσει στο να είσαστε πιο επιλεκτικοί;

Αναμφισβήτητα είναι θετική αυτή η γιγάντωση του θεάτρου. Μαρτυρά κατ’ αρχήν ότι το θέατρο μπορεί να γίνει αναπόσπαστο κομμάτι της κοινωνίας μας. Ένα όχημα διαμαρτυρίας, αντίστασης, αλλά και ουσιαστικής επιμόρφωσης. Προσωπικά οι αρχές μου όσον αφορά τον τρόπο με τον οποίο αντιλαμβάνομαι εγώ το θέατρο είναι όλα αυτά τα χρόνια οι ίδιες. Δεν υπάρχει περίπτωση να σκηνοθετήσω την οποιαδήποτε παράσταση εάν δεν με διεγείρει, εάν δεν νιώσω ότι με αφορά και κυρίως εάν δεν αισθανθώ ότι έχει μια αλήθεια να πει. Το θέατρο, ειδικότερα σήμερα, είναι διψασμένο για αλήθεια. Έχω πει επανειλημμένως πως δεν έχει καμιά άλλη επιλογή από το να πάρει θέση στα τεκταινόμενα. Άλλες φορές άμεσα και άλλες έμμεσα. Δεν μπορείς να είσαι εκτός πραγματικότητας εάν θέλεις να είσαι επίκαιρος και να μιλήσεις στον θεατή.
Τι θα μου λέγατε πως είναι εκείνο που μπορεί να σου φτιάξει, ή αντίστροφα να σου χαλάσει τη διάθεση, κατά τη διάρκεια ενός περιπάτου στην Αθήνα;

Η ίδια η πόλη αυτή κάθε αυτή είναι ο ίδιος ο Ιανός. Έχει δύο πρόσωπα. Οι γειτονιές της, οι ολοένα και περισσότεροι Αθηναίοι που βγαίνουν βόλτα χαμογελαστοί με τα κατοικίδιά τους, η νύχτα της, τα καλοκαίρια της, η πολιτισμικότητά της, ακόμη και το γεγονός ότι παράγει πολιτισμό όντας βομβαρδισμένη επί τρία συνεχόμενα έτη, με γοητεύουν. Δεν κλείνω όμως τα μάτια και στην άλλη όψη της. Στην οικιστική αναρχία της, στην έλλειψη πρασίνου, στους κρυφούς και φανερούς φασίστες, στη διάχυτη αγένεια πολλών κατοίκων της... Παράγοντες που πραγματικά μπορούν να γίνουν πολύ αποκαρδιωτικοί για να ζεις σε αυτήν. 

Τα περίεργα γεγονότα που συμβαίνουν στη χώρα μας τα τελευταία χρόνια, θεωρείς ότι επηρεάζουν αρνητικά τους νέους ανθρώπους; Υπάρχει ελπίδα;  Είναι λύση η φυγή στο εξωτερικό;

Η σημερινή νέα γενιά είναι μια γενιά καταδικασμένη. Είναι η μεγάλη ντροπή και η παρακαταθήκη που αφήνουν οι «διαχειριστές» της κρίσης για την επόμενη μέρα. Δηλαδή υποδομές – στάχτη και το μέλλον κατεστραμμένο.  Πολύ απλά, δεν μπορούμε να μιλάμε για απλή αρνητική επιρροή όταν το 60% των ανθρώπων κάτω από τριάντα – για να χρησιμοποιήσω κι εγώ κάποια στατιστικά στοιχεία που τόσο αγαπά η «Τρόικα» αδυνατούν να εργαστούν, να επιβιώσουν να οραματιστούν ένα έστω ευπρεπές μέλλον. Τώρα, το να αφήσεις την ερημωμένη σου πατρίδα προς αναζήτηση ενός καλύτερου μέλλοντος προφανώς και είναι μια λύση εφόσον η ίδια σου η πατρίδα σου έχει δείξει την έξοδο… Δεν τους αδικώ, αλλά προσωπικά δεν το επέλεγα. Έχω επιλέξει να είμαι εδώ και να αγωνίζομαι για το καλύτερο.

Πέστε μου μερικούς μεγάλους ανθρώπους που θεωρείτε πως σας επηρέασαν με οποιονδήποτε τρόπο έτσι ώστε, ίσως να σας έκαναν να αλλάξετε οπτική στη ζωή σας;

Έχουν περάσει πολλοί άνθρωποι από την ζωή μου και όλοι έχουν αφήσει το στίγμα τους. Θεατρικά, αλλά και προσωπικά, θα ξεχωρίσω τον αείμνηστο Ανδρέα Βουτσινά, βοηθός του οποίου υπήρξα για πολλά χρόνια. Η βαθειά του αγάπη για το θέατρο, η προσωπική του δύναμη και το κοφτερό μυαλό του, επέδρασαν πάνω μου με τη δύναμη και τη φόρα ενός πατέρα. Ο Ανδρέας ανέπνεε θέατρο και  λάτρευε τους ηθοποιούς. Ήταν δάσκαλος και σκηνοθέτης με βαθειά ματιά. Ήταν άνθρωπος ευαίσθητος που δε φοβόταν τα συναισθήματα του και δεν υπολόγιζε το κόστος. Δίπλα του έκανα, αν θέλετε, το «μεταπτυχιακό»  και έμαθα ανεκτίμητα πράγματα για την Τέχνη μας. Και πάνω απ’ όλα, κοντά του, έμαθα ότι η Τέχνη μας είναι η πιο σεμνή των τεχνών γιατί δε ζει πουθενά, παρά μόνο στη μνήμη των ανθρώπων. Έμαθα ότι το θέατρο, όπως και η ζωή, είναι η στιγμή.

Η δημιουργία, η ενασχόλησή σας με τα καλλιτεχνικά, σε ένα θέατρο, σε μια παράσταση,  πιστεύετε πως είναι κι ένας τρόπος να ξεφεύγετε από την όχι και τόσο φωτεινή πραγματικότητα; 

Το θέατρο είναι ένα μεγάλο κομμάτι της ζωής μου ούτως, ή άλλως. Ωστόσο δεν με ενδιαφέρει να ξεφεύγω ποτέ και για κανέναν λόγο από την πραγματικότητα. Πρώτα από όλα, στις απόλυτες συνθήκες παράνοιας και παραλογισμού που ζει αυτή η χώρα, το να έχει κάποιος θέατρο είναι σχεδόν συμπαντική αντινομία! Πέραν της καθημερινής καλλιτεχνικής και δημιουργικής ενασχόλησής μου με το THEATROVICTORIA, πρέπει να διαχειρίζομαι και το ζοφερό πρακτικό, οικονομικό κομμάτι. Δηλαδή να συναλλάσσομαι με το κράτος, ή τουλάχιστον να προσπαθώ να το κάνω με όση λογική διαθέτω!

Ερωτεύομαι, χαμογελώ, φοβάμαι, ονειρεύομαι, θυμάμαι, 5 λέξεις που θα έλεγες χωρίς δεύτερη σκέψη, όταν τις ακούς, τι εικόνες σου έρχονται στο μυαλό;

Μου έρχονται εικόνες από το λατρεμένο μου Πήλιο, την μυστική χώρα των Κενταύρων. Την υπέροχη και πληγωμένη ελληνική γη η οποία αντίθετα από τους ανθρώπους της, συνεχίζει να σε εξαγνίζει με την τελειότητα, την ομορφιά και τις ατελείωτες θεραπευτικές ικανότητές της.

Κατάθεση απόψεων του σκηνοθέτη Δημήτρη Κομνηνού στο Νίκο Ελευθερίου