Ποια θεωρείς πως είναι για Σένα η μεγαλύτερη πρόκληση για να παίξεις σε μια παιδική παράσταση, θεωρείς πως είναι διαφορετικοί οι κώδικες από μια για ενήλικο κοινό;
Φτιάχνοντας μια παιδική παράσταση, νομίζω πως η μεγαλύτερη πρόκληση είναι να αντισταθείς σε αυτήν ακριβώς την τάση που λέει ότι μια παιδική παράσταση πρέπει να είναι απλοϊκή. Παίζοντας σε μια παιδική παράσταση, νομίζω η πρόκληση είναι να αφεθείς και να ακολουθήσεις αυτό το πολύ ζωντανό ερέθισμα που σου δίνουν τα παιδιά. Τους μεγάλους τους παραμυθιάζεις-με την κακή έννοια -πιο εύκολα. Στα παιδιά αν δεν είσαι ειλικρινής και σαφής, το χάνεις αμέσως το παιχνίδι. Τα παιδιά δεν θα ψαρώσουν από μια σκηνοθετική ιδέα πολύ ''προχωρημένη'', αν δεν εξυπηρετεί στην διήγηση της ιστορίας. Αυτή είναι η μόνη διαφορά.
Τι έχεις παρατηρήσει; Τα παιδιά χαίρονται που έρχονται θέατρο, ή έχεις δει να μη έχουν διάθεση γιατί τα έχουν φέρει οι γονείς τους μετά από εξαναγκασμό τους;
Όχι ,νομίζω χαίρονται. Το αντίθετο μπορεί να συμβαίνει πιο συχνά! Έχει τύχει να δούμε, σε περιοδεία, παιδάκι να ζητάει να μπει να δει την παράσταση και να το τραβάνε να γυρίσει σπίτι. Όσα έρχονται έχουν διάθεση. Απλώς, άλλα είναι περισσότερο εκδηλωτικά και άλλα λιγότερο.
Τα τελευταία χρόνια παρατηρούμε πληθώρα παιδικών παραστάσεων. Ποιος μπορεί να καθοδηγήσει τους γονείς, ή τους δασκάλους, ώστε να κάνουν τις σωστές επιλογές;
Κανείς στην πραγματικότητα. Οι ίδιοι από μόνοι τους. Το ένστικτο τους . Προσωπικά θα συμβούλευα τους γονείς να το ψάχνουν λίγο περισσότερο και να μην πηγαίνουν στην 1η επιλογή, αυτήν που έχει ακουστεί περισσότερο. Αν ασχοληθείς, διαβάσεις, ψάξεις, σίγουρα αποκτάς μια πιο καθαρή εικόνα για το τι υπάρχει και σχηματίζεις μια δική σου γνώμη. Είναι καιρός -κι αυτό πρέπει να ξεκινήσει από τους γονείς- να αρχίσουμε να αντιστεκόμαστε στις τάσεις. Αν ακολουθείς τυφλά μια μόδα ή μια κουλτούρα, χωρίς να θυμάσαι καν γιατί, είσαι συνυπεύθυνος στο ναυάγιο του πολιτισμού. Ας εμπιστευτούν τους εαυτούς τους. Δεν υπάρχουν παντογνώστες κι αν υπάρχουν δεν είναι σίγουρα οι κριτικοί!
Τι συμβαίνει στη δική σας ‘πειραγμένη’ εκδοχή της Αλίκης; Τι είναι εκείνο που προσπαθήσατε να φωτίσετε ώστε να μεταδοθεί στους θεατές σας, ανάμεσα στο θαυμαστό και στο παράλογο;
Η δική μας εκδοχή θέλει να τονίσει το ζωντανό κομμάτι της φαντασίας. Κάτι που υπάρχει στο κείμενο του Carroll φυσικά, απλά εμείς διαλέξαμε να σταθούμε περισσότερο σ 'αυτό. Στην ιδέα δηλαδή ότι τη φαντασία δεν την χάνει κανείς όταν μεγαλώσει, ή όταν βαρεθεί. Η φαντασία μας είναι πάντα εκεί, πάντα ισχυρή και πάντα έτοιμη να μας ταξιδέψει αρκεί να το αποφασίσουμε. Εξαρτάται από εμάς. . Όλοι έχουμε την Χώρα των δικών μας Θαυμάτων, κάπου πολύ κοντά μας και όλοι μπορούμε να βουτήξουμε εκεί μέσα. Αρκεί να το αποφασίσουμε! Ποτέ δεν είναι αργά! Δεν είμαστε η ''προσωπικότητα μας'' όπως μας διδάσκουν να πιστεύουμε, αλλά η φαντασία είναι ο πραγματικός μας εαυτός. Και μας περιμένει να τον ανακαλύψουμε.
Ποια θεωρείς πως είναι τα οφέλη που μπορεί να αποκομίσει ένα παιδί από μια παράσταση, από ένα βιβλίο; Μπορούν ας πούμε να συμβάλουν να ξεπεράσουν τις φοβίες τους;
Μπορεί ναι. Όλα βοηθάνε. Ένα παιδί ποτέ δεν ξέρουμε τι ακριβώς κρατάει από ένα βιβλίο, ή από μια παράσταση, ή από ένα κομμάτι μουσικής. Αλλά αυτή είναι η δύναμη της τέχνης. Μπορεί να αποτελέσει έμπνευση για κάτι που ούτε το ίδιο το παιδί μπορεί να ξέρει με βεβαιότητα τι είναι αυτό. Ένα βιβλίο, ή μια παράσταση έχει τη δύναμη να ''γυμνάσει'' τη φαντασία του παιδιού. Αυτό έχει τεράστιες προεκτάσεις. Μπορεί να του δώσει ερεθίσματα. Μπορεί να τονώσει την αυτοπεποίθηση του, να το απελευθερώσει. Η δύναμη της τέχνης είναι αυτή ακριβώς: μπορεί να σε απελευθερώσει από δεσμά -που μπορεί να μην φαντάζεσαι καν ότι έχεις- ακόμα κι αν δεν μπορείς με ακρίβεια να εξηγήσεις αυτόν τον μηχανισμό.
"Αν ακολουθείς τυφλά μια μόδα ή μια κουλτούρα, χωρίς να θυμάσαι καν γιατί, είσαι συνυπεύθυνος στο ναυάγιο του πολιτισμού"
Ποια θεωρείς για Σένα, πως είναι τα απαραίτητα στοιχεία για μια καλή θεατρική παράσταση, που χωρίς αυτά δεν μπορεί να είναι αξιοπρεπής;
Η ειλικρίνεια και η σαφήνεια. Να ξέρεις τι θέλεις να κάνεις και γιατί. Ένας καλλιτέχνης πρέπει διαρκώς να διερωτάται μέσα του ''ναι αλλά γιατί τι κάνω αυτό;'' Οι απαντήσεις είναι άπειρες και όλες αποδεκτές. Το πρόβλημα της εποχής είναι ότι γίνονται πολλά πράγματα ,χωρίς σκοπό, χωρίς νόημα. Καμιά φορά αν δεν έχεις κάτι να πεις- πράγμα που συμβαίνει συχνά και είναι απόλυτα φυσιολογικό- καλύτερα να σωπαίνεις. Αν έχεις κάτι να πεις και αυτή η ανάγκη είναι μέσα σου ισχυρή -ότι και να είναι αυτό- η δουλειά σου δεν μπορεί παρά να είναι αξιοπρεπής.
Η παράσταση όπως ξέρουμε έχει για κεντρική ηρωίδα ένα παιδί. Πώς νιώθεις που βρίσκεσαι ακόμη σε κοντινή επαφή με την οπτική ενός παιδιού, είναι λίγο σαν παρατεταμένη αθωότητα;
Ναι, είναι λίγο έτσι.. Γενικά η ενασχόληση με τον παιδικό κόσμο είναι κάτι πολύ αναζωογονητικό! Κι επειδή ακριβώς γίνονται πολλά και οφείλεις να κάνεις κάτι που να έχει νόημα, ο κίνδυνος της σοβαροφάνειας ελλοχεύει πάντα. Και η επαφή με τα παιδιά σε σώζει απ' αυτό. Σε ταρακουνάει. Εγώ, προσωπικά, ''κλέβω'' από τα παιδιά ότι μπορώ. Τα παρατηρώ όσο μπορώ περισσότερο. Έχει πλάκα, πού και πού, να μην παίρνεις τον εαυτό σου τόσο σοβαρά!
Στην παράσταση υπάρχει έντονα και η έννοια του χειροποίητου, από τα κοστούμια, τα σκηνικά, τις κατασκευές , τις κούκλες. Πόσο εσκεμμένα έχει γίνει αυτό, με την έννοια του στιλ και της χωροταξίας, ή έχει και οικονομικό αντίκτυπο;
Σίγουρα είναι και οικονομικό το ζήτημα, μιας και δεν υπάρχει κάποιος παραγωγός να μας στηρίζει. Το ευτυχές είναι ότι αυτή η ανάγκη για χαμηλού κόστους παραγωγή έχει παντρευτεί τέλεια με την αισθητική μας. Η ιδέα του χειροποίητου άλλωστε μας εκφράζει απόλυτα στον τρόπο που δουλεύουμε. Έχουμε πολύ καλούς συνεργάτες που μπορούν να μεταφράσουν άψογα αυτό που θέλουμε να κάνουμε, με χαμηλό κόστος αλλά όχι φτηνή αισθητική. Κι αυτό είναι πολύ σημαντικό και ιδιαίτερα δύσκολο.
Η λέξη κλειδί για τις περισσότερες παιδικές παραστάσεις θεωρώ και νομίζω πως είναι η «μαγεία»; Αν έχω ‘πέσει’ μέσα, τι μπορούμε να ξεκλειδώσουμε εν τέλει με αυτό το κλειδί;
Νομίζω τα πάντα! Αλλά υπάρχει μια παγίδα εδώ. Εγώ θα έλεγα ότι την ''μαγεία'' μπορούμε να την βρούμε παντού. Στα πιο απλά πράγματα. Και παρατηρώντας ένα παιδί, αυτό το βλέπεις πολύ εύκολα. Το παραμύθι, το ταξίδι, η μαγεία είναι όλα παιδιά της φαντασίας. Δεν είναι κάτι που υπάρχει μόνο στα βιβλία, στα παραμύθια, υπάρχει παντού και σε όλους. Αυτό νομίζω ότι είναι το κλειδί. Και για τα παιδιά αλλά και για τους μεγάλους. Αν το βρεις αυτό, μπορείς να κάνεις τα πάντα!
Ερωτεύομαι, Χαμογελώ, Φοβάμαι, Ονειρεύομαι, Θυμάμαι, 5 λέξεις που θα μας έλεγες χωρίς δεύτερη σκέψη, όταν τις ακούς, τι εικόνες σου έρχονται στο μυαλό;
Εικόνες ελευθερίας. Με αγαπημένα πρόσωπα, ή χωρίς. Εικόνες ξεγνοιασιάς. Εικόνες ασφάλειας. Σαν τότε που ήμασταν παιδιά. Και ο κόσμος φάνταζε να μας ανήκει!