Η τραγωδία «Οιδίπους επί Κολωνώ» είναι το τελευταίο έργο του Σοφοκλή. Παρουσιάστηκε για πρώτη φορά πέντε χρόνια μετά το θάνατο του ποιητή και πραγματεύεται το τέλος του Οιδίποδα, άλλοτε κραταιού βασιλιά της Θήβας.

Ο Οιδίποδας, γέροντας πια, τυφλός και εξόριστος, φτάνει μετά από μακρά περιπλάνηση στον Αθηναϊκό δήμο του Ίππιου Κολωνού, οδηγούμενος από τη μια του κόρη, την Αντιγόνη. Κάθεται σ' ένα βράχο μέσα στο ιερό άλσος των Ευμενίδων, αλλά κάποιος κάτοικος του Κολωνού τον ανακαλύπτει και του ζητά να φύγει γιατί ο χώρος όπου κάθεται είναι ιερός και άβατος. Ο Οιδίποδας αρνείται γιατί  σύμφωνα με τον χρησμό,  αυτό το μέρος θα είναι ο τόπος της τελικής του ανάπαυσης.

Ο κάτοικος του Κολωνού καλεί τους γέροντες του τόπου να αποφασίσουν. Εκείνοι συμπονούν τον γέροντα ικέτη, αλλά μόλις μαθαίνουν το όνομά του, τρομοκρατούνται και τον διατάζουν να φύγει αμέσως απ’ τη χώρα τους. Ο Οιδίποδας επικαλείται την Αθηναϊκή φιλοξενία και ζητά να δει τον Θησέα, τον βασιλιά της Αθήνας, διότι έχει να του προσφέρει μεγάλο δώρο για την πόλη του.  Στο μεταξύ, έρχεται αναπάντεχα η Ισμήνη, η άλλη κόρη του Οιδίποδα, μεταφέροντας τα νέα απ’ τη Θήβα: Οι γιοί του Οιδίποδα ο Πολυνείκης και ο Ετεοκλής, βρίσκονται στα πρόθυρα εμφυλίου πολέμου, διεκδικώντας ο καθένας για τον εαυτό του, τον θρόνο και την εξουσία. Επιπλέον, ένας νέος χρησμός ορίζει πως όποιος έχει με το μέρος του τον Οιδίποδα, νεκρό ή ζωντανό, αυτός κερδίζει. Καταφτάνει ο Θησέας και ο Οιδίποδας του ζητά προστασία για όσο ζει καθώς και να ταφεί στο χώμα της Αθήνας όταν έρθει το τέλος της ζωής του. Ο Θησέας τιμώντας τον Οιδίποδα, δεσμεύεται και για τα δύο και τον διαβεβαιώνει ότι είναι ασφαλής.

Στη σκηνή εισβάλλει ο Κρέοντας, ανακοινώνοντας ότι έρχεται εκ μέρους όλων των Θηβαίων,  για να πείσει τον Οιδίποδα να γυρίσει πίσω στην πατρίδα του, τη Θήβα. Όταν βλέπει πως τα λόγια του δεν πείθουν αλλά αντίθετα εξοργίζουν τον Οιδίποδα, ο Κρέοντας, για να πετύχει το σκοπό του,  καταφεύγει στη βία...