Πρωταγωνιστείς στην "Σκιά του Μαρτ" του Στιγκ Ντάγκερμαν, που ανεβαίνει σε σκηνοθεσία Χρύσας Καψούλη στο θέατρο Αργώ. Μίλησε μας για το έργο και τον ρόλο σου.
Το έργο έχει ως κεντρικό άξονα την λέξη "Ήρωας" και ως κεντρική ερώτηση "Πρέπει να είναι όλοι ήρωες;". Παρακολουθώντας την ζωή μετά από έναν μεγάλο πόλεμο, οι τεσσάρες χαρακτήρες του έργου καλούνται να πάρουν αποφάσεις και να προχωρήσουν την ζωή τους. Ο Γκαμπριέλ και η μητέρα του, Αγγέλικα, ζουν κάτω από την σκιά του χαμένου ήρωα Μαρτ, αδερφού του Γκαμπριελ, που αποτελεί συνεχές σημείο σύγκρουσης μεταξύ τους. Μάνα και γιος είναι καταδικασμένοι να ζουν κλεισμένοι και αποκομμένοι από τους πάντες. Με αφορμή τον έρωτά του Γκάμπριελ προς το πρόσωπό της Τερέζ και με την ερχομό του συμπολεμιστή του Μαρτ, Βίκτωρ, ο Γκαμπριέλ θα τολμήσει να ελευθερωθεί από τα δεσμά που τον κρατάνε κλειδωμένο στον εαυτό του. Πρόκειται για έναν αντι-ήρωα που θα προσπαθήσει για πρώτη φορά στη ζωή του να μετουσιωθεί σε ήρωα.
Ποια ήταν τα βασικά κριτήρια τα οποία έλαβες υπ' όψιν σου προκειμένου να πεις το "ναι" στην συγκεκριμένη παράσταση;
Δε χρειάστηκε πάρα πολλή σκέψη για να δεχτώ αυτήν την πρόταση από τη Χρύσα Καψούλη. Έκτός ότι το έργο και ο χαρακτήρας του Γκαμπριέλ έχουνε εξαιρετικό θεατρικό ζουμί, μια συνεργασία με την Χρύσα και την κυρία Υψηλάντη φάνταζε σαν όνειρο. Και ήταν μία σύμπραξη που μου έδωσε τροφή για σκέψη.
Θεωρείς πως κάποιος έχει μεγαλύτερη ευθύνη για αυτήν την οικογενειακή τραγωδία που συμβαίνει στο έργο; O Γκάμπριελ που αποδέχεται σιωπηλά και συγκαταβατικά την τρομακτική "κληρονομιά" που του αφήνει ο Μαρτ, ή η μητέρα τους που του την επιβάλλει;
Το μεγαλύτερο μερίδιο ευθύνης, αν θα έπρεπε το αποδώσουμε κάπου, θα πρέπει να το απευθύνουμε στην κοινωνία. Οι τρομακτικές κληρονομιές που αφήνουν πίσω σημαντικοί άνθρωποι, είτε αυτοί ονομάζονται ήρωες, είτε αυτοί ονομάζονται θρύλοι, φέρουν ένα βάρος που σίγουρα δεν είναι εύκολο να σηκώσουν οι μεταγενέστεροι. Ας αναλογιστούμε μόνο ανθρώπους που άφησαν ιστορία και τους απογόνους τους. Τι προσμένουμε από αυτούς ανθρώπους; Τι προσδοκούμε, ως κοινωνία, να μας προσφέρουν; Γιατί θέτουμε τον πήχη τόσο ψηλά και για αυτούς τους ανθρώπους; Δεν μπορούμε να ρίξουμε ευθύνες στον Γκαμπριέλ επειδή το μόνο που ήθελε είναι να ζήσει τη ζωή του, τη ζωή όπως την ονειρεύτηκε αυτός και όχι όπως την περιμένουν οι άλλοι. Όταν αυτές οι προσδοκίες φτάνουν να είναι ανυπόφορες, ο Γκάμπριελ προσπαθεί με τον χειρότερο τρόπο και να ανυψωθεί σε αυτές. Να πράξει ηρωικά, με πράξεις ανίερες.
Ο ίδιος ο Γκάμπριελ χαρακτηρίζει μέσα στο έργο τον εαυτό του δειλό. Είναι πράγματι έτσι θεωρείς; Και παραμένει μέχρι το τέλος του έργου;
Δεν είναι δειλός. Απλώς δεν εκφράζει με τον ίδιο τρόπο την τόλμη του. Η γενναιότητα μας εκφράζεται μόνο όταν τολμούμε να αντισταθούμε στους κατακτητές; Όταν αρπάξουμε ένα όπλο και πυροβολήσουμε τον εχθρό; Γενναίος είναι κι αυτός που θυσιάζει την ζωή του, τις ερωτικές του επιθυμίες, τα προσωπικά του όνειρα, για να μείνει πίσω και να φροντίζει τους γονείς του, στη συγκεκριμένη περίπτωση τη μητέρα του. Η Αγγέλικα θέλοντας να προστατεύσει τον γιο της τον έκλεισε μέσα στο σπίτι, ίσως λόγω της μειωμένης όρασης του. Τον πήρε στο πλευρό της, ακόμα και στη δουλειά της, ενώ τον ήρωα, τον πιο δυνατό και πιο γενναίο γιο, τον άφησε να διαλέξει μόνος του το μονοπάτι του. Και ο Γκάμπριελ ήταν γενναίος αρκετά για να το δεχτεί. Το τέλος του έργου δεν τον βρίσκει απελπισμένο. Τον βρίσκει θύμα και όχι θύτη.
"Γενναίος είναι κι αυτός που θυσιάζει την ζωή του, τις ερωτικές του επιθυμίες, τα προσωπικά του όνειρα"
Κυρίαρχη θέση θεωρώ πως έχει στο εν λόγω έργο η νοσηρή εξάρτηση μητέρας-γιου. Έχεις βιώσει ο ίδιος, ή έχεις δει να βιώνει κοντινός σου άνθρωπος μια παρόμοια κατάσταση συναισθηματικής εξάρτησης;
Σε ένα βαθμό όλοι μας έχουμε υπάρξει μέσα σε τέτοιες καταστάσεις, οικογενειακά, ερωτικά, επαγγελματικά. Αλλά εδώ μιλάμε για σοβαρή δυσλειτουργική εξάρτηση. Ο Γκαμπριέλ και η μητέρα του έχουν συνυπάρξει ως δέσμιοι ο ένας του άλλου για χρόνια, με αποτέλεσμα η ζημιά που έχει δημιουργηθεί να μην διορθώνεται εύκολα. Έχω δει τέτοιες σχέσεις. Μάνας - κόρης. Ερωτικών συντρόφων. Πάντα η κατάληξη είναι, είτε η παραδοχή και συνύπαρξη, είτε ένα εκκωφαντικό «μπαμ.».
Γιατί είναι πιστεύεις τόσο μεγάλο το ποσοστό των ανθρώπων που εμπλεκόμαστε και -κυρίως-παραμένουμε σε οιουδήποτε είδους τοξικές σχέσεις;
Δεν βλέπουμε διέξοδο. Η ένωση έχει γίνει τόσο μεγάλη που μας είναι αδύνατον να σκεφτούμε ότι έχουμε τρόπο να βγούμε από αυτό. Άσε δε τα ψέματα που μας σερβίρουν με τα δήθεν ελαττώματα μας, που υποτίθεται μας καθιστούν ανήμπορους για κάτι άλλο. Ύστερα βέβαια, υπάρχει η αβεβαιότητα του αν θα βρούμε ξανά στην ζωή μας αυτήν την συντροφικότητα και τον δεσμό. Ο φόβος να μη μείνουμε μόνοι μας. Μη δεν αγαπηθούμε. Λίγο βέβαια καταλαβαίνουμε ότι αυτό δεν είναι αγάπη. Είναι φυλακή.
Η μητέρα του Γκάμπριελ του ασκεί ψυχολογική βία. Εσύ θα έλεγες ότι έχεις υποστεί κάποια παρόμοια μορφή λεκτικής, ή ψυχολογικής βίας στην προσωπική σου ζωή, ή στον χώρο εργασίας σου; Και αν ναι, πως το διαχειρίστηκες διαφορετικά σπό τον Γκάμπριελ;
Θα σου πω κάτι «σοκαριστικό». Ναι. Φυσικά και έχω δεχτεί λεκτική και ψυχολογική βία. Στο σχολείο, στη δουλειά. Ποιος άνθρωπος δεν έχει μειωθεί από τρίτους; Όλοι θα προσπαθήσουν να σε καταβάλλουν και να σε υποβιβάσουν σε κάποια στιγμή της ζωής σου. Εγώ τα χρόνια του γυμνασίου τα σιχάθηκα. Δεν ήθελα να πάω σχολείο σε κάποια φάση γιατί ήξερα ότι δεν θα περάσω καθόλου καλά. Όπως και στις πρώτες μου ακροάσεις πριν δέκα χρόνια. Με τον καιρό χτίζεις ένα τόσο χοντρό δέρμα που δεν αφήνεις να σε επηρεάζουν. Έτσι κάνουν φυσικά αυτοί που μαθαίνουν να επιβιώνουν. Δεν αρπάζουμε όλοι την καραμπίνα.
Με βάση το εξωτερικό σου παρουσιαστικό, δεν θα ήσουν ίσως και η πρώτη σκέψη που θα περνούσε από το μυαλό κάποιου για τον ρόλο του "μη γοητευτικού" -σύμφωνα με τον συγγραφέα- Γκάμπριελ. Αν και προσωπικά δεν μου αρέσουν οι κατηγορίες και οι ταμπέλες, παρ' όλα αυτά θέλω να σε ρωτήσω απλοϊκά σκεπτόμενος: Πώς ένας ηθοποιός "κατηγορίας" ζεν πρεμιέ προσεγγίζει ένα ρόλο σαν τον Γκάμπριελ; Υπάρχει ένας επιπλέον βαθμός δυσκολίας;
Ο Γκαμπριέλ στο έργο είναι αδύναμος και άσχημος στη εξωτερική του εμφάνιση. Στην παράσταση μας είναι αδύναμος και άσχημος στα μάτια της μάνας. Είναι τόσο βαθιά η τοξική επιρροή της που από ένα απλό πρόβλημα, όπως είναι η όραση του, τον πείθει οτι είναι αδύναμος και άσχημος παντελώς. Και πείθει τον αδερφό του, την αρραβωνιαστικιά του, τον κόσμο όλο. Εγώ δεν προσέγγισα τον ρόλο ως αληθινά άσχημο και αδύναμο. Τον έβαλα να μειώνει ο ίδιος τον εαυτό του. Να γίνεται τροχοπέδη του κάθ’ενός και να μην έχει πίστη στον ίδιο. Νομίζω αξίζει να μιλήσουμε για τις ταμπέλες που μας φοράνε.
"Μάθαμε, μετά από κόπο, να αναγνωρίζουμε την δουλειά του άλλου και όχι την εμφάνιση του"
Διαβάζω στην παρουσίαση της παράστασης "και σήμερα τα τρόπαια τα παίρνουν οι όμορφοι και οι δυνατοί, ενώ οι άσχημοι και οι αδύναμοι είναι καταδικασμένοι στην αφάνεια." Θα έλεγες ότι έχει μεγάλη δόση αλήθειας αυτό;
Αναμφισβήτητα οι «όμορφοι και ωραίοι» έχουν ένα πλεονέκτημα. Ο κόσμος θέλει να τους βλέπει. Δεν κερδίζουν όμως τα τρόπαια μόνο αυτοί. Νομίζω έχουμε φτάσει στην εποχή που αποδίδουμε «Τα του Καίσαρος τω Καίσαρι». Μάθαμε, μετά από κόπο, να αναγνωρίζουμε την δουλειά του άλλου και όχι την εμφάνιση του.
Ποιο είναι κατά τη γνώμη σου το πιο δυνατό μήνυμα, ή βασική ιδέα που θα έπρεπε να πάρει ο θεατής μαζί του, φεύγοντας από την παράσταση;
Δεν είμαστε όλοι φτιαγμένοι για τα ίδια πράγματα. Ας αφήσουμε τους πάντες να αποφασίσουν μόνοι τους τι θέλουν να κάνουν στην ζωή τους. Είτε αυτό είναι να πετύχουν μετάλλια είτε αυτό είναι να ζήσουν απλά την ζωή τους. Δεν είναι δική μας ευθύνη ούτε δική μας ασχολία τι θα αποφασίσουν να κάνουν οι άνθρωποι. Ακόμα και οι συγγενείς μας, ή οι φίλοι μας. Ας είμαστε παρόντες, συμβουλάτορες και όχι δικαστές.
"Ας αφήσουμε τους πάντες να αποφασίσουν μόνοι τους τι θέλουν να κάνουν στην ζωή τους"
Τι θεωρείς πως είναι αυτό τελικά που μπορεί να σπάσει τον τοίχο μεταξύ ηθοποιών και κοινού; Θα μπορούσες να το προσδιορίσεις;
Είναι μια ενέργεια που σε αρπάζει και σε ξυπνάει. Ένα βλέμμα, ή μια ατάκα από μόνα τους, χωρίς να εμπεριέχουν αυτήν την ενέργεια δε θα καταφέρουν ποτέ να ρίξουν τον τοίχο αυτό. Γιατί ο κάθε θεατής έρχεται με την σιγουριά ότι θα είναι σε απόσταση από το κείμενο, από το έργο, από τους θεατές και τους ρόλους. Έρχεται με τον γνώμονα ότι θα βρεθεί σε απόσταση ασφαλείας. Στο χέρι του σκηνοθέτη είναι αν θέλει, ή όχι αυτός ο ενδιάμεσος χώρος να καταρριφθεί. Δεν είναι πάντα το ζητούμενο, και δεν θα έπρεπε να είναι. Δεν είναι όλα τα έργα στο θέατρο φτιαγμένα για να σπάνε τους τοίχους και δεν είναι όλοι οι σκηνοθέτες φτιαγμένοι για να καταρρίπτουν τοίχους.
Φώτη πόσο σημαντικό ρόλο παίζει στη ζωή σου, τι σημαίνει για Σένα το θέατρο;
Παιχνίδι. θέλω να βλέπω και να υπάρχω σε παραστάσεις που οι ηθοποιοί/περφορμερς έχουν αποφασίσει να διασκεδάσουν και να δοκιμάσουν κάτι, το οτιδήποτε, και να περάσουν καλά με αυτό. Θέλω ιδέες που πηγαίνουν στο έπακρο, μέσα από ένα μυσταγωγικό παιχνίδι.
"Θέλω να βλέπω και να υπάρχω σε παραστάσεις που οι ηθοποιοί έχουν αποφασίσει να διασκεδάσουν και να δοκιμάσουν κάτι"
Πως θα έλεγες οτι περνάς τον ελεύθερο χρόνο σου, ποιά είναι η αγαπημένη σου εξωθεατρική ασχολία;
Βόλτες με φίλους ή τον σκύλο. Περνάω την περίοδο που θέλω να βγω έξω και να ερωτευτώ την Αθήνα από την αρχή. Κάθε μικρό, απόμακρο και βρώμικο μέρος της. Είχα ξεχάσει την «βρώμικη» ομορφιά της.
Ποια αξία σου αρέσει περισσότερο σ' έναν άνθρωπο, τι ειναι εκείνο που εκτιμάς και σε εντυπωσιάζει πιο πολύ;
Η εμπιστοσύνη. Εκτιμώ ειλικρινά, βαθειά, τους ανθρώπους που είναι πιστοί και έμπιστοι. Τους λίγους αυτούς που μένουν παρόντες στην ζωή μας, να μας συντροφεύουν, να ακούν αυτά που μας πονάνε και να συμπάσχουν, και φυσικά να μας αγαπούν ανιδιοτελώς, ως σύγχρονοι, ανθρώπινοι «Άργος».
"Περνάω την περίοδο που θέλω να βγω έξω και να ερωτευτώ την Αθήνα από την αρχή"
Ποιο είναι το βασικό motto σου για τη ζωή και μάλιστα το ακολουθείς με θρησκευτική ευλάβεια;
Eat, play, love and repeat.
"ΜΟΤΤΟ ΜΟΥ: Eat, play, love and repeat"
Ο νεαρός ηθοποιός μιλά στο Νίκο Ελευθερίου με αφορμή την παράσταση "Στη σκιά του Μαρτ"!